ผ้าทอ “บ้านท่ากระจาย” พลิกตำนานภูมิปัญญาผ้าทอ อาชีพสานต่อวัฒนธรรม สร้างรายได้ชุมชน!!

ผ้าทอ “บ้านท่ากระจาย” พลิกตำนานภูมิปัญญาผ้าทอ
อาชีพสานต่อวัฒนธรรม สร้างรายได้ชุมชน!!

หลายคนอาจจะเคยได้ยินการทอผ้าลวดลายสวยสดงดงามของชุมชมท่ากระจาย อำเภอท่าชนะ จังหวัดสุราษฎ์ธานีกันมาบ้างแล้ว งานที่ทำกันเล่นๆ เพื่อใช้กันเองในครัวเรือน บัดนี้ได้กลายมาเป็น “ธุรกิจผ้าทอ” ทำรายได้เหยียบครึ่งแสน พร้อมทั้งช่วยอนุรักษ์สืบสานวัฒนธรรมไทยอีกด้วย

ประธานกลุ่มสตรีทอผ้าท่ากระจาย “นางอะ คชสวัสดิ์” พูดถึงชุมชมนดั้งเดิมนี้ ประกอบอาชีพหลักคือประมงและทำสวนยางพารา ยามว่างก็นั่งทอผ้าใช้กันในครอบครัว ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.2536 สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอท่าชนะก็ได้ส่งเสริมให้มีการรวมกันเป็นกลุ่มอาชีพขึ้นมา และจัดตั้งเป็นเป็นกลุ่มเย็บผ้าไหม แต่ตนและชาวบ้านในชุมชนต่างเห็นว่าในชุมชนตนมีความเชี่ยวชาญเรื่องทอผ้าดีอยู่แล้ว เลยตั้งกลุ่มสตรีทอผ้าบ้านท่ากระจายขึ้น

สมัยก่อนนั้น ตามปกติแล้วผ้าที่ทอจากชุมชมแห่งนี้จะส่งไปขายที่มาเลย์ แต่เกิดสงครามท้องถิ่นอยู่ช่วงหนึ่ง ทำให้หยุดการทอผ้าเพื่อขาย แต่ชาวบ้านก็ยังคงทอผ้าไว้ใช้เอง ส่วนลวดลายบนผ้า ณ ขณะนั้น ก็มีหลากแบบ ไม่ว่าจะเป็น ลายราชวัตร ดอกเครือวัลย์ ดอกพิกุลล้อม เป็นต้น จะเห็นได้ว่าไม่ได้ทอออกมาเป็นรูปสัตว์เพราะคนมุสลิมมีความเชื่อทางศาสนาตนให้รักสันติ ดำรงชีวิตอย่างสงบ ไม่รังแกสัตว์และเพื่อนมนุษย์ด้วยกันนั่นเอง ปัจจุบันได้พัฒนาให้ออกมามีหลายรูปแบบมากขึ้น เช่น ลายดอกพิกุล ก้านแย่ง เทพพนม ดอกเกร็ดแก้ว และดอกมะยม เป็นต้น

สมาชิกในธุรกิจผ้าทอนี้มีทั้งหมด 22 คน ด้วยกัน ซึ่งสมาชิกแต่ละคนจะทำเป็นอาชีพเสริมหลังจากว่างเว้นจาการทำประมงและสวนยางพารา จุดดีจุดเด่นของสินค้านั้น นอกจากจะเป็นลวดลายแล้ว ยังรวมถึงกรรมวิธีการทอผ้าที่เรียกว่า ทอกี่กระทบ ที่ต้องทออย่างประณีต บรรจงและไม่รีบร้อน กว่าจะได้แต่ละผืนนั้นต้องใช้ความยากลำบากและเวลาพอควร ขนาดผู้ชำนาญแล้วบางคนอาจต้องใช้เวลาทอถึง 3 วันเลยทีเดียว ประกอบกับประสบการณ์การทอที่สั่งสมมาอย่างยาวนาน จะทำให้ได้ผ้าทอที่มีคุณภาพดีเยี่ยม จนกวาดรางวัลมาหลายเวที ไม่ว่าจะเป็น โอทอป 5 ดาว 3 ปี ซ้อน รางวัลดีเด่นประจำภาคใต้ในปี 2545 ตามติดมาอีกในปี 2546 อีกทั้งยังได้รับเลือกเป็นหนึ่งในของฝากแก่ผู้มาร่วมประชุมเอเปกที่ไทยเป็นเจ้าภาพอีกด้วย

 

ผ้าที่ใช้ทอในธุรกิจผ้าทอของชุมชนจะเป็นผ้าเส้นใยสังเคราะห์ ทั้งฝ้ายและไหม โดยราคามีตั้งแต่ผืนละ 120-5,500 บาท นอกจากนี้ ยังมีการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อื่นอีก เช่น กระเป๋าผ้า ผ้าเช็ดหน้า ผ้าพันคอ ซึ่งสินค้าเหล่านี้ต้องขอบคุณคำแนะนำจากศูนย์ส่งเสริมอุตสาหกรรมภาคที่ 10 กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม

แม้จะทำเป็นอาชีพเสริมเล่นๆ ยามว่าง แต่รายได้ก็ไม่ได้เล่นๆ ไปด้วยเลย ยอดขายของธุรกิจผ้าทอบ้านท่ากระจายตกอยู่ที่เดือนละ 50,000 ถึง 60,000 บาท เมื่อแบ่งให้สมาชิกจะได้คนละ 3,000 บาทต่อเดือน โดยรายได้ส่วนใหญ่จะมาจากลูกค้าที่มาเดินทางมาซื้อด้วยตนเองกับการออกงานโอทอปต่างๆ

 

ธุรกิจผ้าทอของชุมชนกำลังไปได้สวย แต่ก็เกิดอุปสรรคตรงที่ว่า ไม่มีผู้สืบทอดสานต่อวัฒนธรรมนี้สักเท่าไรนัก สมาชิกปัจจุบันทุกคนต่างเลยเลขหกไปแล้วทั้งสิ้น ฉะนั้น จึงอยากขอให้เด็กรุ่นใหม่หันมาใส่ใจอนุรักษ์ผ้าทอนี้สืบไป เพราะเกรงว่าหากไม่มีใครมาสานต่อ ธุรกิจผ้าทอมรดกชุมชนนี้อาจจะเลือนลางหายไปก็เป็นได้ ความร่วมมือร่วมใจของสมาชิกที่ยังคงต้องการดำรงรักษาวัฒนธรรมของชุมชนตนเอาไว้ ทำให้ธุรกิจผ้าทอบ้านท่ากระจาย จังหวัดสุราษฎ์ธานียังคงยืดยัดต่อไปได้

ข้อมูลเพิ่มเติมธุรกิจผ้าทอบ้านท่ากระจาย
ชื่อร้าน : ผ้าทอบ้านท่ากระจาย
ที่อยู่ : 131 หมู่ 1 บ้านท่ากระจาย, ต.ท่าชนะ, อ.ท่าชนะ, สุราษฎร์ธานี
เบอร์โทร : 0-7738-1395, 08-5474-5337, 084-5265816, 077-262191